فصل برداشت زعفران

کشت و برداشت زعفران :

ازدیاد برداشت گیاه زعفران از طریق پیاز کُرم صورت می گیرد.

این گیاه در مناطقی که نیمه گرمسیری و یا دارای زمستان های ملایم ،

تابستان های گرم و خشک هستند به خوبی رویش می کند.

زعفران در مقابل سرما به خوبی مقاومت می نماید،زیرا دوران رشد آن با پائیز و زمستان و اوایل بهار همزمان می باشد.

در زمان خواب و یا استراحت زعفران آبیاری و بارندگی برای آن مناسب نمی باشد و باعث از بین رفتن پیاز زعفران می شود.

زمین هایی که آفتاب گیر هستند و در معرض بادهای سرد می باشند

و بدون درخت هستند مناسب برای رشد زعفران می باشند.

زعفران در زمینی که دارای قلوه سنگ یا علفهای هرز و بدون مواد آلی باشد به خوبی رشد نمی کند و در نتیجه محصول خوبی ندارد.

نکاتی درباره آماده سازی زمین برای رکورد زنی :

زمین را در زمستان یا پاییز سال قبل کشت،پس از پخش ۴۰-۸۰ تن کود حیوانی فرآوری شده

و همینطور ۲۰۰ کیلو کود شیمیایی پتاس و فسفر با گاو آهن شخم عمیق بزنید.

در بهار باید بعد از اتمام باران های بهاری خاک را با شخم متوسط همراه با سله شکنی از علف هرز دور نگه داشت.

خرداد تا شهریور کاشت زعفران مجاز می باشد،پس تا خرداد می توان زمین را اماده نمود.

بافت خاک :

کاهش فشردگی و مقاومت خاک باعث رشد و افزاش رشد پیاز زعفران و عملکرد مناسب و افزایش تعداد گل ها می شود.

آ ب و هوای مناسب کشت :

به دلیل افزایش و تعدد پیاز زعفران در خاک برخی کشاورزان پیاز های زعفران را یکی در میان در خاک قرار می دهند

و در زمین های بیشتر کشت می نمایند. متاسفانه برخی از این پیازها به کشورهای سودجو فروخته می شود

مثلا افغانستان که زعفران ایران را تهدید کرده و یکی از رقبای سرسخت به حساب می آید.

برداشت زعفران :

۱-به هر اندازه که می توان باید گل ها را جدا کرده و برداشت نماییم.

۲-برداشت زعفران باید با وقت فراوان و با حوصله انجام شود.

۳-باید گلها را در سبد تمیز نگهداری و جمع آوری نماییم،و در اولین فرصت به محل جداسازی منتقل کنیم .

۴- در اوایل صبح باید گل را برداشت نماییم،تا آسانتر برداشت شود و آسیب کمتری ببیند

و هم اینکه از تابش نور خورشید در برابر ریشه ها جلوگیری شود و کیفیت زعفران را حفظ نماید.

تکثیر پیاز زعفران :

۱- مدت نگهداری نباید از ۱۰ ساعت تجاوز نماید.

۲- محل نگهداری گل ها باید خنک، دارای سقف و کاملا بهداشتی و دور از گرد و غبار و نور خورشید باشد.

۳- قبل از جداسازی گل ها کارگران باید ناخن های خود را کوتاه نمایند و دست ها با اب و صابون شستشو نمایند.

شرایط زمین

کاشت زعفران در زمین های آفتاب گیر و بدون درخت که در معرض باد سرد نباشد،

تابستان ها دمای بالا و زمستان ها دارای هوای ملایم باشد،

حداکثر دمای مناسب برای این گیاه ۳۵ تا ۴۰ درجه سانتی گراد است

و در ارتفاع بین ۱۳۰۰ تا ۲۳۰۰ متر از سطح دریا عملکرد خوبی را نشان داده است.

 هرچند که میتوان این گیاه را در شرایط مختلف با روش های مختلف پرورش داد چراکه پس از مدتی گیاه زعفران با شرایط محیطی عجین شده و به آن عادت می کند.

کاشت زعفران در ایران بنا به شرایط آب و هوایی ایده آل به آسانی انجام می شود.

شرایط آب و هوا

گیاه زعفران برای کشت به شرایط آب و هوای معتدل گرم نیاز دارد و معمولاً در بازه زمانی مرداد تا مهر عملیات کاشت انجام میشود.

دوره رشد

دوره رشدی برای پیاز زعفران از ماه آبان تا اردیبهشت است. یعنی در این دوره فعالیت خود را شروع می کند. برگ های زعفران همزمان با شروع شدن گرمای سوزان  پژمرده و چروک می شوند. در همین موقع است که خواب پیاز زعفران شروع می شود و عملاً از فعالیت دست می کشد. دقت داشته باشید که زمین های خشک و گرم برای کاشت زعفران مناسب بوده و دارای اولویت هستند.

آماده سازی زمین در کاشت زعفران اهمیت زیادی دارد و در واقع از مهم ترین مراحل پرورش زعفران محسوب می شود.

بهتر است در فصول سرد اقدام به آماده کردن زمین با شخم زدن عمیق کنید.

اگر در این موقع از سال دسترسی به تراکتور و شرایط شخم ندارید، می توانید شخم زدن را به پایان فصل بهار یا ابتدای تابستان(اوایل تیر ماه) موکول کنید.

طول عمر پیاز زعفران

برای کاشت زعفران از مقدار کمی آهک در خاک بهره مند شوید. پیاز زعفران بین ۵ تا ۷ سال در زمین باقی می ماند،

بنابراین زمین باید دارای خاک سبک یا ترکیبی از شن و رس باشد که پیاز زعفران بتواند در مدت زمان طولانی علاوه بر تامین مواد غذایی، در مقابل شرایط خاص منطقه ای نیز مقاومت کند.

برای رشد و نمو مناسب گیاه زعفران و تولید محصول مرغوب و مطلوب زمین های حاصلخیز و زهکشی شده بدون درخت با خاک لومی، لیمونی، رسی و شنی و آهک‌دار که PH آن بین ۸ تا ۷ باشد بر زمین های شور، فقیر و مرطوب، اسیدی ارجحیت دارد.

زعفران در زمین هایی که دارای قلوه سنگ یا علف های هرز یا مواد آلی پوسیده نشده باشد محصول خوبی نمی‌دهد.

در مراحل کاشت زعفران دو بار شخم زدن انجام می شود. معمولاً در کشاورزی مکانیز، وسیله شخم زدن زمین گاو آهن است. این شخم زدن در فصل پاییز سال پیش از کاشت زعفران انجام می گیرد.

دوباره در فصل بهار بعد از اینکه بارش های بهاری متوقف شد، از شخم مجدد برای شکستن سله خاک و همین طور از بین بردن علف های هرز استفاده می گردد.

خاک انتخابی شما باید از نوع شیرین باشد و  زعفران در زمینی کاشته شود که از زمان آخرین کشت زعفران آن زمین حدود چند سال می گذرد.

برای رشد بهتر زعفران از کود حیوانی استفاده می شود. این کود بهتر است در ماه شهریور یا مرداد همراه با فسفات آمونیوم به زمین افزوده شود. این کود دهی باید به روش فارو به زمین تزریق گردد.

زمان مناسب برای کاشت زعفران مرداد تا مهر می باشد.

بعد از اینکه پیاز زعفران را در داخل زمین به مدت ۴ تا ۷ سال(البته در بعضی از مناطق ۱۰ سال) کاشتید، محصول خواهد داد.

ضمن اینکه با وجود این پیازها، دیگر نیازی به تمدید کشت در سال بعد نخواهید داشت.

شناخت و چگونگی کشت پیاز زعفران

چون کاشت زعفران در زمین های جدید تنها با پیاز آن ممکن است، دقت در انتخاب آن بسیار مهم و حائز اهمیت می باشد.

پیاز زعفران را می‌توان از خاک درآورد به انبار یا مزرعه دیگری انتقال داد،

با توجه به دوره خواب یا استراحت پیاز که از اواخر اردیبهشت ماه تا اواخر مرداد ماه ادامه دارد

می‌ توان در این فاصله نسبت به بیرون آوردن پیاز اقدام نمود.

بهتر است پیاز ها پس از بیرون آوردن از زمین کاشته شوند تا به ادامه استراحت در زمین جدید مستقر شده برسند.

از بیرون آوردن پیاز ها در اواخر مرداد به بعد باید خودداری کرد

چون در این موقع بعضی از پیاز ها امکان دارد برای ریشه دادن و جوانه زدن آماده شده باشند.

هر اندازه فاصله بیرون آوردن پیاز ها تا زمان کاشت کمتر باشد بهتر است.

با این حال پیاز زعفران را برای مدت چند ماه در محل سرد و خشک با ارتفاع ۳۰ تا ۲۰ سانتی متر به صورت پخش شده نگهداری می کنند،

اما این امر باعث عدم توسعه فیزیولوژیکی گل ها شده و باردهی سال اول کاشت را به شدت کاهش می‌دهد.

پیاز زعفران را از موقع خزان بوته می‌ توان کاشت

اما بهتر است از کشت پیاز زعفران در اواخر تیر ماه و اوایل ماه مرداد خودداری کنید

زیرا در این مواقع هوا و زمین بسیار گرم است و ترس آن وجود دارد که رطوبت پیاز موقع جابه جایی از بین برود و به آن صدمه وارد شود.

طبق تحقیقات انجام شده توسط مرکز پژوهش های صنعتی خراسان، بهترین زمان کاشت پیاز زعفران خرداد ماه می‌باشد.

آماده سازی زمین:

برای کشت پیاز زعفران به افراد کمی (۴ الی ۵ نفر)نیاز دارید. برای شروع کاشت در یک ردیف کشتی، چاله هایی ایجاد می کنند. ۳ تا ۱۵ پیاز را در داخل هر چاله قرار می دهند.

عمق لازم در این گودال ها برای کاشت پیاز، معادل با ۱۵ تا ۲۰ سانتی متر است(سرما و گرما به پیاز نفوذ نکند).

در زمانی که می خواهید پیاز زعفران را داخل چاله بگذارید، باید نوک پیاز(سر پیاز) به سمت بالا قرار بگیرد.

این چهار نفر برای پیشروی کار کاشت زعفران به صورت سیستماتیک عمل می کنند.

به گونه ای که نفر اول با بیل گودال را برای کشت آماده، نفر دوم و سوم به انتخاب دسته های ۳ تا ۵ یا ۱۵ تایی پیاز مشغول می شوند

و قطعاً کسی که این پیاز ها را داخل گودال می گذارد، نفر چهارم است.

با این روند ظرف مدت کمتری می توان کشت پیاز زعفران را به پایان رساند

بعد از اتمام، باید سطح ناهموار سطوح کشت شده را با بیل هموار و فشرده کرد. این فشرده سازی و صاف کردن موجب می شود که پیازهای زعفران به خاک چسبیده شوند. این زمین تا آبیاری پاییز به حال خود رها می شود. قبل از انجام آبیاری باید کود حیوانی به شکل کاملاً پوسیده در سطح خاک بپاشید. به وسیله ماله،شیارهای زعفران را بپوشانید. این کار موجب می شود کشت شما ردیفی شود.

برای استفاده از پیاز زعفران در هر هکتار به دو تن غده نیاز خواهید داشت.

پیاز های انتخابی شما برای کاشت، باید کاملاً سالم، بدون خوردگی و آفات، بزرگ و شاداب باشند و هیچ گونه بیماری نداشته باشند.

ضمن اینکه غده ها جوان باشند و از ۷ سال بیشتر سن نداشته باشند. در زمان کاشت زعفران، کپه و قسمت های اضافی غده را حذف کنید.

منظور از کپه پیاز همان محل ریشه زایی در پیاز است که تبدیل به یک چوب خشک و پنبه ای شده است.

برای محافظت پیاز زعفران از آفات، باید پیازها به سم های جیوه ای مانند گرانوزال، تری تیزان و سرزان آغشته شوند.

نسبت کود

به طور کلی برای هر ۱۰۰ کیلو پیاز به مصرف ۳۰۰ الی ۵۰۰ گرم سم نیاز دارید.

 در هر هکتار می توانید دو تن غده پیاز بکارید. اگر این غده ها بعد از گذشت سال هفتم از خاک بیرون نیاورده شوند، پوک و ضعیف خواهند شد. به طوری که در سال ۸ تا ۹ دیگر اثری از آن ها باقی نخواهد ماند.

مقدار غده ای که در سال ۷ بعد از به خاک سپاری غده ها از زمین بیرون می آید،

معادل ۵ برابر کشت سال اول می باشد.

کود انتخابی برای گیاه باید به شکل حیوانی و کاملاً پوسیده باشد. توجه داشته باشید برای این گیاه به هیچ عنوان نباید از کود تازه استفاده کنید. برای هر هکتار به ۳۰ تا ۵۰ تن کود حیوانی نیاز دارید. این کود باید به همراه فسفر و پتاس(۲۰۰ کیلوگرم) به زمین تزریق گردد.

ضمن اینکه در هر سه سال باید از ۱۰ تا ۱۵ تن کود حیوانی به همراه ۱۰۰ کیلو اوره استفاده شود.

این شرایط برای داشتن یک زمین زراعی بسیار عالی و مناسب است.

از زمان کاشت تا برداشت زعفران تنها یک بار اقدام به آبیاری زمین کنید. باید زمین را بعد از کشت پیاز زعفران بلافاصله آب داد.

اگر زمین کشتی شما قبل از کاشت پیاز، مرطوب و خیس باشد، باید آبیاری را چند روز بعد از کاشت انجام دهید.

زعفران در برابر خشکی و کم آبی مقاوم می باشد. زمان انجام آبیاری فصل پاییز گیاه زعفران، ۱۵ روز بعد از رویت شدن ساقه هاست.

مخصوصاً اگر آبیاری تکرار شود. توجه داشته باشید بعد از آبیاری بلافاصله ای کشت پیاز، تنها آبیاری همان یک بار در فصل پاییز است. توجه داشته باشید زعفران گیاهی با مقاومت در برابر خشکی است و به آبیاری چندانی نیاز ندارد.

البته بهتر است بعد از برداشت و جمع آوری زعفران در زمستان اقدام به چند نوبت آبیاری زمین کنید تا پیازهای درون خاک درشت تر شوند.

آبیاری اولیه

بعد از پایان کاشت پیاز های زعفران که حداکثر تا آخر شهریور طول می‌کشد،

حدودا ۱۵ تا ۱۰ روز بعد از کاشت اقدام به آبیاری مزرعه می‌ کنند.

در نقاط مختلف خراسان بسته به وضعیت آب و هوایی منطقه از اواسط مهر ماه تا دهه اول آبان ماه آبیاری زعفران شروع می‌شود.

گل کردن زعفران تا حدودی وابسته آبیاری اولیه می‌باشد بنابراین برای اینکه برداشت زعفران با مشکل مواجه نگردد.

آبیاری اولیه را در بین قطعات با فاصله چند روز تقسیم می‌کنند تا به این شکل دوران اوج گلدهی قطعات با یکدیگر همزمان نباشد.

آبیاری اولیه زعفران خیلی مهم است و تمام نقاط زمین باید به طور کافی و یکنواخت آب بخورد تا گل های یک قطعه با هم و هم زمان بیرون بیایند.

بعد از گاورو شدن مزرعه برای سله شکنی از کج بیل و چهار شاخ فلزی یا گاو آهن ایرانی با عمق کم استفاده می‌ کنند،

متعاقبا زمین را ماله می‌کشند.

سله شکستن زمین سبب می گردد که جوانه‌ های گل زعفران با راحتی بیشتری از خاک بیرون آمده و رشد قوی و مطلوبی داشته باشند.

نکته:

اگر آبیاری قبل از رویت ساقه ها و ماه مهر انجام شود، برگ ها پدید می آیند و آن گاه گل دهی زعفران آغاز و این ازدیاد شدن باعث می شود گل های زیادی از دسترس ما خارج و در بین برگ ها از بین روند.

آبیاریه ثانویه

پس از آبیاری اولیه به فاصله ۲۰ الی ۱۵ روز بعد اولین گل های زعفران ظاهر می‌شوند

بدیهی است که مزرعه زعفران در سال اول محصول قابل توجهی نمی‌دهد.

از اوایل فروردین تا زمانی‌که رنگ برگ ها به زردی مایل شود هر ۱۲ تا ۶ روز یک بار آبیاری انجام می شود.

بعد از وجین باید یک نوبت آبیاری به تاخیر بیفتد تا علف های هرز از بین برود و مجددا سبز نشوند.

آبیاری آخر

آبیاری آخر در درشت شدن پیاز های زعفران بسیار موثر است.

معمولاً در زمین های زعفران از بین بردن علف هرز را بعد از آبیاری دوم  انجام می دهند. علف های هرز بعد از جمع آوری گل های زعفران پاکسازی می شوند. دومین زمان برای از بین بردن علف های هرز زعفران یک ماه پیش از انجام آبیاری سوم است. بهتر است در زمان رشد بوته های زعفران از علف کش شیمیایی استفاده نشود.

چگونگی برداشت زعفران

برای برداشت به ۱۵ تا ۲۵ روز زمان احتیاج دارید.

محصول زراعی زمین شما در سال اول بسیار کم است و تنها به غده های درشت با ذخیره غذای کافی محدود می شود.

در میانه آبان گل های بنفش زعفران در مزارع خود نمایی می کنند. با رویت گل های بنفش، برداشت آغاز می گردد و به مدت ۳ هفته ادامه می یابد. برداشت پیش از طلوع آفتاب شروع می شود و تا ۹ صبح انجام می شود.

گل های خوش رنگ زعفران به رنگ های بنفش یا ارغوانی بوده و در زمان شروع سرما تصویر زیبایی را به نمایش می گذارند.

مشکلات احتمالی پرورش زعفران

زعفران عاری از امراض نیست ولی عموماً پرورش ساده ای دارد؛

بزرگترین دشمن و آفت این گیاه سنجاب، خرگوش و جوندگان هستند که پیاز گیاه را می خورند.

برای اجتناب از این اتفاق می توانید روی هر گیاه را با توری مرغی بپوشانید و یا سعی کنید پیازها را در عمق بیشتری بکارید.

برخی افراد پیازها را آغشته به پارافین می کنند تا از گزند سنجابها در امان بمانند.

سود دهی و در آمد کاشت زعفران

پرورش زعفران سود دهی زیادی دارد.

شاید در سال اول بعد از کاشت پیاز، شاهد سوددهی کمی از کاشت زعفران باشیم

اما میزان سود دریافتی بعد از گذشت سه سال از کاشت زعفران بسیار افزایش می یابد و

در هر هکتار زمین، می توان ۱۰ کیلو زعفران برداشت کرد.

ضمن اینکه در طی هشت سال ۲۰۰ میلیون سود به همراه خواهد داشت. مناطقی با دمای بالای ۴۰ مناسب ترین زمین ها برای کاشت زعفران هستند. بهتر است در مناطقی با حداقل دمای زمستانه منهای ۱۵ از کاشت زعفران منصرف شد.