ادویه های صادراتی و وارداتی ایران
با اینکه ایرانی ها علاقه زیادی به ادویه دارند و ایران یکی از پر مصرف ترین کشور های دنیا در این حوزه است، اما بیشتر ادویه مصرفی ما از کشور های دیگر تأمین می شود.
از میان ادویه های بی شماری که در غذا های ایرانی و سایر زمینه های مرتبط استفاده می شوند، فقط پنج ادویه تولید داخل هستند.
در این مقاله نگاه دقیق تری به وضعیت تولید و مصرف ادویه ایران می اندازیم و نکته های مهمی درباره تجارت ادویه ایران و صادرات ادویه ایران بیان می کنیم.
وضعیت مصرف ، تولید و تجارت ادویه در ایران
شاید بتوان گفت ایرانی ها نسبت به مردم بسیاری از کشور های دیگر، علاقه بیشتری به ادویه دارند. آمار ها حاکی از آن هستند که سالیانه حدود ۲۲۰ هزار تن ادویه در ایران مصرف می شود. اما درصد بالایی از این مقدار وارداتی است و تنها مقدار کمی داخل کشور تولید می شود.
انواع ادویه از آن دست کالا هایی هستند که تکیه زیادی بر واردات دارند. در ایران فقط پنج نوع ادویه و به مقدار سالیانه حدود 50 هزار تن تولید می شود. از طرفی مصرف سالانه ادویه در کشور ما حدود 220 هزار تن است. بنابراین بیش از 170 هزار تن از ادویه مصرفی ما از کشور های دیگر وارد می شود. هندوستان ، اندونزی ، مالزی و سنگاپور ، از کشور های پیشرو در تولید ادویه محسوب می شوند.
واردات ادویه به دو صورت فله ای و بسته بندی شده انجام می شود.
نوع فله ای همان شیوه سنتی خرید و فروش ادویه است که در بسته های بزرگ وارد شده و داخل کشور بسته بندی و عرضه می شوند.
نوع دوم واردات که با رشد صنعت بسته بندی در دنیا بیشتر مورد توجه قرار دارد، واردات ادویه بسته بندی شده است.
واردات ادویه به صورت بسته بندی در واقع روش فروش مدرن تر ادویه است.
به طور کلی بیش از 22 میلیون خانوار ایرانی مصرف کننده این مواد غذایی هستند.
کارخانجات، صنایع تولیدکننده مواد غذایی و حتی ارگان های پزشکی هم از مصرف کنندگان عمده این مواد غذایی محسوب می شوند.
بنابراین فرصت های سرمایه گذاری در حوزه تجارت ادویه ایران وجود دارد.
صادرات ادویه ایران به کشور های دیگر
شاید خیلی ها ایران را مهد ادویه بدانند، و این به خاطر مصرف بالای این محصولات در داخل کشور است. اما در حقیقت تنها پنج ادویه به صورت عمده داخل کشور تولید می شوند که عبارت اند از:
این ادویه ها در استان ها و شهر های مختلف کشور تولید می شوند. اما عمده تولید آن ها در شهر های انجام می شود:
- زعفران در شهر های مختلف ،
- فلفل قرمز در شهر های سبزوار و گرگان ،
- سماق در تبریز ،
- گلپر در شهر های شمالی ،
- و زیره سیاه و زیره سبز در کرمان .
واردات ادویه به ایران از کشور های دیگر
از طرف دیگر بیشترین ادویه های وارداتی به کشور ما که جایگاه قابل توجهی در سبد مصرف خانوار و استفاده در صنایع وابسته دارند هم این ها هستند:
شاید این پرسش برایتان پیش بیاید که چرا این ادویه ها داخل کشور تولید نمی شوند. به طور کلی بسیاری از ادویه ها اصلا در ایران به عمل نمی آیند. این امر بیشتر به خاطر وضعیت آب و هوایی مناسب برای رشد آن گیاه است. بنابراین خیلی از ادویه ها ، از کشور هایی مانند هند ، اندونزی ، سنگاپور و مالزی وارد می شوند.
برای نمونه خاستگاه اصلی زردچوبه کشور هند است. می توان هند را تنها تولید کننده زردچوبه در دنیا دانست.
این محصول هیچ گونه تولیدی داخل کشور ندارد، بلکه به صورت قلم فله ای از هند وارد شده و در کارگاه های وابسته ، آسیاب و بسته بندی می شود.
کشور های آمریکایی ، اروپایی و آسیایی ، سهم بزرگی از بازار مصرف ادویه را به خود اختصاص داده اند.
این سهم قابل توجه در مورد کشور های آمریکای شمالی و اروپا ، به اهمیت خانوار به کامل بودن سبد مصرف مربوط می شود.
ضمن آنکه بسیاری از انواع ادویه ، در شرکت ها و کارخانه های اروپایی و آمریکایی ، به لوازم آرایشی و بهداشتی و حتی دارویی تبدیل می شوند.
اما در مورد کشور های آسیایی ، به ویژه کشور های در حال توسعه مانند هند و چین ، می توان مصرف بالای ادویه را به بالارفتن آگاهی عمومی نسبت به استاندارد های زندگی مربوط دانست.
ضمن آنکه با ظهور فست فود ها ، تنقلات و سایر صنایع غذایی ، فرصت های فراوانی در این مناطق به وجود آمده است.
نمونه ای از وضعیت تولید و تجارت ادویه ایران
برای درک بهتر وضعیت تولید ادویه ایران می توان به نمونه زیره اشاره کرد. زیره سیاه بیشتر در کرمان و زیره سبز در مشهد ، سبزوار ، قم و تبریز کشت و تولید می شود.
زیره سبز بیشتر به کشور های اروپایی صادر شده و در این کشور ها برای تولید دارو از آن استفاده می شود.
اگر میزان بارندگی مطلوب باشد ، حدود 20 هزار تن زیره سبز در کشور تولید می شود. البته بخش قابل توجهی از این ادویه هم به خارج از کشور صادر می شود. اما در سال هایی که میزان بارندگی کم است ، میزان تولید زیره سبز کاهش می یابد و حتی ممکن است به ۸ تا ۱۰ هزار تن برسد.
البته باز هم بخش عمده ای از آن صادر می شود.
بسته بندی محصولات یکی از مهم ترین ارکان رشد صادرات غیرنفتی است.
بیشتر محصولات کشاورزی کشور ما ، از جمله همین زیره سیاه و زیره سبز ، به خاطر بسته بندی نامطلوب ، نه تنها به قیمت بسیار پایین عرضه می شوند، بلکه روزبه روز جایگاه صادراتی خود را در بازار های جهانی از دست می دهند و با نام و برند کشور های دیگر در بازار های بین المللی عرضه می شوند.
طلای سرخ ایرانی، گرانترین ادویه جهان
از سوی دیگر ایران با تولید بیش از ۲۰۰ تن زعفران در سال ، رتبه اول تولید این محصول در جهان را در اختیار دارد و بیش از ۹۰ درصد زعفران مصرفی جهان را تأمین می کند.
اما زعفران هم به خاطر بسته بندی نامناسب ، در کشور های دیگری مانند امارات و اسپانیا دوباره بسته بندی شده و به نام همان کشور ها در بازار های هدف عرضه می شوند.
جمع بندی درباره ادویه ایران
در حوزه تجارت ادویه ایران آمار های موجود حاکی از آن هستند که سالیانه حدود ۲۲۰ هزار تن ادویه در کشور ما مصرف می شود؛
اما درصد بالایی از آن وارداتی است.
در واقع تنها ۵ ادویه به صورت عمده داخل کشور تولید می شوند. این ادویه ها عبارت اند از: زعفران ، فلفل قرم ز، سماق ، گلپر ، زیره سیاه و زیره سبز.
در حوزه صادرات ادویه ایران هم بیشتر محصولات کشاورزی کشور ما، از جمله ادویه ها ، به خاطر بسته بندی نامطلوب ، نه تنها به قیمت بسیار پایین عرضه می شوند، بلکه با نام و برند کشور های دیگر در بازار های جهانی عرضه می شوند.
بنابراین برای رشد ارزش صادرات ادویه ایران باید نگاه ویژه ای به بسته بندی انواع ادویه داشت.
منابع:
